Şeffaf Plaklar Sararmaya Yol Açar Mı?

Ortodonti tedavisinde son yıllarda öne çıkan en popüler seçeneklerden biri şeffaf plak tedavisidir. Geleneksel diş teli tedavisine kıyasla estetik açıdan çok daha avantajlı olan şeffaf plaklar, görünmez olmaları sayesinde özellikle yetişkinler tarafından tercih edilmektedir. Ancak plakları kullanmaya başlayan kişilerin aklında en çok beliren sorulardan biri şudur: “Şeffaf plaklar zamanla sararır mı?”

Soruya doğrudan “evet” ya da “hayır” cevabı vermek pek doğru olmaz. Çünkü plakların sararması, tamamen kullanıcının alışkanlıkları, bakım rutini ve beslenme tarzıyla ilgilidir. Peki, şeffaf plakların sararmasına neden olan faktörler nelerdir, engellenebilir mi ve plaklar sarardığında ne yapılmalıdır? 

Şeffaf Plak Nedir ve Nasıl Kullanılır?

Öncelikle şeffaf plakları daha iyi anlamak için kısa bir tanım yapmak faydalı olacaktır. Şeffaf plaklar, dişlerin üzerine tam oturan, özel 3D tarama ve bilgisayar teknolojisiyle kişiye özel üretilen şeffaf diş düzeltme apareyleridir. Dişleri yavaş yavaş hareket ettirerek istenen pozisyona getirirler. Tedavi boyunca her 2 haftada bir yeni plak seti kullanılır.

Geleneksel metal diş tellerine göre en büyük avantajları aşağıda yer almaktadır.

-Görünmez olmaları sayesinde estetik açıdan fark edilmezler.

-İstenildiğinde çıkarılabilirler.

-Yemek yerken ya da diş fırçalarken konfor sağlarlar.

-Ağız hijyenini korumak daha kolaydır.

Ancak tüm avantajlarına rağmen plakların zamanla renk değiştirmesi veya sararması mümkündür. Çünkü sonuçta plaklar ağız içinde uzun süre kalır ve tükürük, yiyecek, içeceklerle doğrudan temas halindedir.

Plakların Sararmasına Yol Açan Faktörler

Plakların sararması tamamen normal değildir, yani her kullanıcıda aynı oranda görülmez. Çoğunlukla aşağıdaki sebeplerden kaynaklanır.

1. Yiyecek ve İçeceklerin Renk Bırakması: Kahve, çay, kırmızı şarap, gazlı içecekler ve özellikle baharatlı yiyecekler (örneğin köri, salça) plakların rengini etkileyebilir. Şeffaf plaklar, gözeneksiz bir yapıya sahip olsa da uzun süreli temas halinde içecekler renk partiküllerinin yüzeye tutunmasına sebep olabilir.

2. Plaklarla Yemek Yeme Alışkanlığı: Şeffaf plakların en büyük kullanım kurallarından biri, yemek yerken plakların çıkarılmasıdır. Ancak bazı kullanıcılar pratik olsun diye atıştırmalıklar sırasında plaklarını çıkarmayabilir. Bu durumda plakların hem mekanik olarak aşınması hem de yiyeceklerin renk bırakması söz konusu olur.

3. Sigara Kullanımı: Sigara dumanında bulunan nikotin ve katran, dişlerin sararmasına neden olduğu gibi şeffaf plaklarda da aynı etkiyi gösterir. Düzenli sigara içen kişilerde plakların çok daha hızlı sarardığı bilinmektedir.

4. Yetersiz Temizlik ve Bakım: Plakların düzenli olarak temizlenmemesi, üzerinde bakteri ve plak birikimine yol açar. Birikimler zamanla renk değişikliğine neden olabilir. Ayrıca sadece suyla çalkalamak, yeterli temizlik sağlamaz.

5. Yanlış Temizlik Yöntemleri: Bazı kullanıcılar plaklarını temizlemek için diş macunu, sıcak su, sert fırça ya da kimyasal deterjanlar kullanabilir. Yöntemler plak yüzeyini çizebilir veya yapısını bozabilir. Çizilen yüzeyler, renklenmeye çok daha açık hale gelir.

Nasıl Önlenir?

Plakların sararmasını önlemek mümkündür. Bunun için hem günlük alışkanlıklar hem de doğru temizlik yöntemleri büyük rol oynar. 

1. Yemeklerden Önce Plakları Çıkarın: Herhangi bir şey yiyip içerken plaklar mutlaka çıkarılmalıdır. Hem sararmayı önler hem de plakların zarar görmesini engeller.

2. Renkli İçecekleri Dikkatli Tüketin: Çay, kahve veya şarap içtikten hemen sonra ağız suyla çalkalanmalı ve mümkünse dişler fırçalanmalıdır. Plaklar tekrar takılmadan önce dişlerin temiz olması önemlidir.

3. Sigara Kullanımını Sınırlayın: Sigara, sadece plakların değil, dişlerin ve diş etlerinin sağlığı açısından da olumsuzdur. Ortodonti tedavisi sürecinde sigaradan uzak durmak hem sararmayı hem de tedavi başarısızlığını önler.

4. Plakları Düzenli ve Doğru Temizleyin: Plakların günde en az 2 kez (sabah ve akşam) yumuşak bir fırça ve nötr bir temizleyiciyle nazikçe temizlenmesi gerekir.

-Diş macunu kullanılmamalıdır, çünkü içindeki aşındırıcı tanecikler plak yüzeyini çizebilir.

-Sıcak su kullanılmamalıdır, çünkü plaklar ısının etkisiyle şekil değiştirebilir.

-Özel plak temizleme tabletleri veya nötr sabunlu su kullanılabilir.

5. Ağız Hijyenine Dikkat Edin: Plakların temiz kalması için dişlerin de temiz olması gerekir. Yeterince fırçalanmayan dişler, plakların içine bakteri taşır ve bu da hem sararma hem de kokuya neden olabilir.

Şeffaf Plakların Sararması Kalıcı Bir Sorun Mu?

Şeffaf plak tedavisinde en büyük avantajlardan biri, plakların kısa süreli kullanılmasıdır. Yani her plak ortalama 1-2 hafta kullanıldıktan sonra yeni plak ile değiştirilir. O nedenle plakların sararması genellikle kalıcı bir problem oluşturmaz.