Çocuklarda Diş Plağı Nasıl Takılır?

Diş sağlığı, çocukluk döneminden itibaren üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Özellikle çene gelişimi, diş dizilimi ve dişler arası uyum gibi faktörler dönemde hızla şekillenir. Çocuklarda sık karşılaşılan ortodontik problemlerden biri, çapraşık dişler veya çene darlığıdır. Bu gibi durumlarda diş hekimleri, sabit olmayan ortodontik aygıtlar yani “diş plakları” kullanmayı önerir. Çocuklarda diş plağı nasıl takılır? Aileler sürece nasıl hazırlanmalı? Hangi aşamalardan geçilir? 

Diş Plağı Nedir?

Diş plağı, çocuğun diş yapısını düzeltmek veya dişlerin düzgün bir şekilde gelişmesini sağlamak amacıyla kullanılan, genellikle şeffaf ya da renkli akrilikten yapılan çıkarılabilir ortodontik apareylerdir. Genellikle sabit diş teli tedavisine gerek duyulmadan önce uygulanır. Hem estetik hem de işlevsel sorunların çözümünde erken müdahale şansı sunar.

Diş plağı, ortodontik problemlerin erken evrede kontrol altına alınmasında etkili bir tedavi yöntemidir. Çocuklarda diş plağı genellikle şu durumlarda önerilir:

-Alt veya üst çenenin önde ya da geride olması

-Dişlerin çapraşık dizilmesi

-Parmak emme alışkanlığı sonucu oluşan çene bozuklukları

-Dişler arasında boşluk olması

-Üst ve alt dişlerin tam kapanmaması (açık kapanış)

-Alt çenenin yana doğru kayması

-Diş gıcırdatma gibi parafonksiyonel alışkanlıklar

Durumların erken teşhisi ve tedavisi, ileri yaşlarda daha karmaşık ve maliyetli işlemlerin önüne geçebilir.

Diş Plağı Takılmadan Önce Hangi Aşamalar İzlenir?

Diş plağı tedavisi, belirli bir süreci takip eder. Süreç, çocuğun ilk muayenesinden plağın takılmasına kadar birçok aşamayı kapsar.

1. Ortodontik Muayene

İlk adım, bir ortodonti uzmanına başvurmak olmalıdır. Hekim, çocuğun diş yapısını detaylı şekilde inceleyerek gerekli röntgen ve ölçümleri yapar. Diş plağına uygunluk, muayene sonrası netleşir. Bazı durumlarda plak yerine sabit tel tedavisi önerilebilir.

2. Ağız İçi Ölçü Alımı

Plak yapılmadan önce çocuğun üst ve alt çenesinden ölçü alınır. Ölçüler özel ölçü macunları ya da dijital tarayıcılar ile elde edilir. Ölçü, plağın çocuğun ağız yapısına tamamen uyumlu olacak şekilde üretilmesini sağlar.

3. Laboratuvar Aşaması

Ölçü laboratuvara gönderilir ve burada çocuğun çene modeline uygun kişiye özel diş plağı hazırlanır. Süreç genellikle 1 hafta içinde tamamlanır.

4. Plak Teslimi ve Uyum Kontrolü

Plak hazırlandıktan sonra çocuk tekrar kliniğe gelir ve hekim tarafından plağın uyumu kontrol edilir. Gerekirse küçük ayarlamalar yapılır. Plak ağıza doğru oturmadığında tahrişe, acıya veya konuşma bozukluklarına neden olabilir. Bu yüzden kontrol çok önemlidir.

Nasıl Takılır?

Plak takma işlemi oldukça kolaydır ve genellikle çocuk tarafından da rahatça öğrenilebilir. Ancak ilk takma işlemi hekim gözetiminde yapılmalıdır.

1. Ağza Yerleştirme

Diş plağı, çocuğun üst veya alt çenesine göre tasarlanır. Ağıza yerleştirildiğinde, dişlerin üzerine tam oturması gerekir. Plak, dişlerin formuna uygun olarak çeneye yerleşir ve dışarıdan kolay fark edilmez.

2. Çocuğa Takıp Çıkarma Eğitimi Verilir

Plaklar çıkarılabilir olduğu için çocuğun ve ebeveynin plak takıp çıkarmayı öğrenmesi önemlidir. Plak parmak uçlarıyla yavaşça iterek çıkarılmalı, kesinlikle sert şekilde çekilmemelidir.

3. Konuşma ve Alışma Süreci

İlk günlerde çocuk plakla konuşurken zorluk yaşayabilir. Yaşanan durum oldukça doğaldır. Genellikle birkaç gün içinde dil plağa alışır ve konuşma normale döner. Süreçte çocuğu desteklemek çok önemlidir.

Plak Kullanımı Kaç Saat Olmalı?

Çocuklara önerilen günlük plak kullanım süresi genellikle 14-16 saattir. Bazı vakalarda 20 saate kadar önerilebilir. Plak sadece yemek yerken ve dişler fırçalanırken çıkarılmalıdır. Düzenli kullanım, tedavinin başarı oranını doğrudan etkiler.

Aileler Nelere Dikkat Etmeli?

Çocuğun diş plağına alışma süreci bazen zorlayıcı olabilir. Bu nedenle ailelerin bilinçli ve destekleyici olması büyük önem taşır:

• Plak takma süresi takip edilmelidir. Günlük kullanım alışkanlık haline getirilmelidir.
• Plak her çıkarıldığında özel kutusunda saklanmalıdır. Kağıt peçeteye sarılması ya da açıkta bırakılması plağın kaybolmasına veya zarar görmesine neden olabilir.
• Plak temizliği düzenli yapılmalıdır. Plak her gün fırçalanmalı, zaman zaman plak temizleyici tabletlerle dezenfekte edilmelidir.
• Plakla yemek yenmemelidir. Isırma ve çiğneme hareketleri plağa zarar verebilir.
• Kontrol randevuları aksatılmamalıdır. Hekim, gelişimi takip eder ve gerekiyorsa ayarlamalar yapar.

Ne Kadar Süre Kullanılır?

Plak tedavisinin süresi, çocuğun yaşına, problemin derecesine ve plağın düzenli kullanımına göre değişir. Genellikle 6 ay ile 2 yıl arasında süren tedavi, bazı çocuklarda daha kısa sürede tamamlanabilir. Ancak unutulmaması gereken en önemli unsur, tedavi süresince plağın düzenli ve doğru şekilde kullanılmasıdır.

Plak Tedavisi Sonrasında Ne Olur?

Plak tedavisi sona erdiğinde, çocukta gözle görülür bir iyileşme olur. Dişler daha düzenli bir şekilde dizilir, çene yapısı dengelenir ve diş kapanışları normale döner. Ancak bazı vakalarda sabit tel tedavisiyle destek gerekebilir.

Tedavi bittikten sonra pekiştirme plakları kullanılması gerekebilir. Bu plaklar, düzeltilen dişlerin yeniden bozulmaması için kullanılır ve genellikle gece takılır.

Çocuklarda diş plağı kullanımı, ortodontik sorunların erken dönemde çözülmesini sağlar. Bu sayede ileriki yaşlarda uygulanacak tel tedavilerinin süresi kısalır, bazen de tamamen gerek kalmaz. Diş plağı takma süreci acısız, hızlı ve çocuğun konforunu çok fazla etkilemeyen bir süreçtir.

Aileler olarak sürece bilinçli yaklaşmak hem çocuğun ağız sağlığı hem de genel yaşam kalitesi açısından büyük önem taşır. Erken yaşta yapılan doğru müdahaleler, çocuklara sağlıklı, estetik ve özgüvenli bir gülümseme kazandırır.